Chiclayo: Heksenmarkt en El Señor de Sipán

Na al die dagen van cultuur in musea of in de buitenlucht opsnuiven was het tijd voor een ander soort activiteit. Van Trujillo namen we wederom een bus en nu richting Chiclayo. Chiclayo is een stad in de gelijknamige provincie en van de Lambayeque-regio van Peru. De stad ligt op ongeveer 700 kilometer ten noorden van de hoofdstad Lima en ligt op 13 kilometer van de Pacifische kust. In 2015 telde de stad 600.000 inwoners, waarmee het na Lima/Callao, Arequipa en Trujillo de vierde stad van het land is.

Wij hebben besloten om een bezoek te brengen aan de Mercado Modelo (de grootste markt in deze stad) en in het bijzonder waren we geïnteresseerd in het subgedeelte Mercado de Brujos (heksenmarkt). De markt wordt over het algemeen bevolkt door grote aantallen voedselverkopers in het centrale deel, terwijl er aan de buitenkant nog andere kramen staan. De markt heeft een aparte dierenafdeling, met onder meer vossenjongen, kanaries en soms zelfs een condorkuiken.

Wij wilden vooral de heksenmarkt zien, waar je kruiden, amuletten, Aqua de Florida (en vele andere vloeistoffen), kaarsen met mysterieuze krachten, baleinen en hallucinogene cactussen kunt kopen. Peru kent een lange historie van medicijnmannen, kruidendokters en heksen. Ze gebruiken junglekralen, gedroogde lama embryo’s en kruiden om mensen van alle mogelijke kwalen te genezen. Echter ook om goede en kwade geesten te beïnvloeden. Je kunt er ook een behandeling krijgen van echte sjamanen, al kun je ook pech hebben en genept worden door charlatans.
Al met al vonden wij het wel een bijzondere ervaring en keken we onze ogen uit.
We moesten wel uitkijken voor zakkenrollers, want echt heel veilig was het niet in dit gedeelte van de stad. De dag erna was het weer tijd voor cultuur, archeologie en musea:

El Señor de Sipán

Het verhaal van El Señor de Sipán klinkt bijna als een Indiana Jones-achtig script: een begraven schat, huaqueros (grafrovers), politie, archeologen en ten minste een dode. De archeologische site was ontdekt door grafrovers van het nabijgelegen Sipán. Deze site van de Moche ligt ongeveer 30 km ten zuidwesten van Chiclayo. Het verhaal van de ontdekking van Señor de Sipán is bijna net zo interessant als de bijzondere collectie van artefacten die zijn gevonden in zijn graf. Hij wordt ook wel de Toetanchamon van Peru genoemd. Deze schatten zijn nu te vinden in het Museo Tumbas Reales del Señor de Sipán.

Toen een locale archeoloog Dr. Walter Alva een enorme toevloed zag van prachtige objecten op de zwarte markt in 1987 realiseerde hij zich dat een ongelofelijke begraafplaats geplunderd werd rondom het gebied van Chiclayo. Na zorgvuldig speurwerk kwam hij terecht bij de heuvels van Sipán. Voor het ongetrainde oog lijken dit normale heuvels van aarde, maar in 300 AD waren dit gigantische afgeknotte piramides gemaakt van miljoenen adoben bakstenen.

Tenminste een grote tombe was helaas al geplunderd door grafrovers, maar snelle actie van de locale archeologen en politie stopte verdere plunderingen. Gelukkig waren er vele andere tombes die nog niet ontdekt waren door de huaqueros, waaronder een uitzonderlijke koninklijke Moche begrafenis die bekend werd als El Señor de Sipán (De Heer van Sipán). Deze goede man bleek een groot leider van de Moche te zijn geweest, te zien aan de uitgebreide begrafenis in een houten kist omringd door honderden gouden, keramische en halfedelstenen mineralen voorwerpen plus een entourage bestaande uit zijn vrouw, twee meisjes, een jongen, een militaire leider, een vlaggendrager, twee wachten, twee honden en een lama. Een ander belangrijk graf was van de sacerdote (priester) die werd begeleid door een net zo indrukwekkend aantal objecten en artefacten, een paar kinderen, een lijfwacht wiens voeten waren afgehakt en een lama zonder hoofd. Archeologen begrijpen niet helemaal waarom deze lichaamsdelen waren verwijderd, maar ze geloven dat belangrijke leden van de hogere klasse van de Moche degenen die hun gevolg in het leven samenstelden met zich meebrachten in de dood.

Dit kan betekenen dat het gevolg van zo’n belangrijke persoon mee werd begraven (gedood alvorens begraven te zijn geworden, maar dit kan ook levend zijn geweest). Er staat me nog heel helder bij dat het skelet van een vrouw ondersteboven lag en met haar linkerarm gebogen, alsof ze zich wilde verzetten tegen dit gruwelijke ritueel van verstikking en levend begraven te worden.
Dit kun je terugzien in een foto die ik heb gemaakt van het graf.

Naast dit prachtige museum (waar je overigens geen foto’s mocht nemen binnen) hebben we ook nog het Museo Arqueologico Nacional Bruning bezocht. Hier kwam van alles en nog wat aan bod: de geschiedenis van de culturen uit het noorden van Peru, keramiek, goudsmeedkunst, visserskunst etc. etc. Hierna waren we wel flink verzadigd van museumbezoeken…