Keizerlijk Cuzco

Qosqo, Cusco of Cuzco, gelegen op 3550 m hoogte, was ooit de hoofdstad van het machtige Inka Rijk en staat sinds 1983 welverdiend op de Wereld Erfgoed Lijst van UNESCO. Volgens een lokale legende werd Cusco voor het eerst gesticht in de twaalfde eeuw door de Inka Manco Cápac.

Het rijk van de Inca

Voordat de stad in de 16e eeuw door de Spaanse conquistadores werd veroverd, was het de hoofdstad en het culturele en religieuze centrum van het Rijk van de Inca, Tawantinsuyu ("Het land van de vier kwartieren"). De Inca’s gaven de stad de vorm van een poema en ze bouwden vele tempels zoals die voor de zonnegod Inti en de maangodin Quilla. Behalve de hoofdstad was Cuzco voor de Inca’s namelijk ook een heilige stad. Zij meenden dat dit de plek was waarvan de zoon van de zon (Manco Capac) en de dochter van de maan (Mama Ocllo) na een lange zoektocht vanaf het Titicacameer (waar zij door zon en maan op de wereld waren gezet) besloten dat het vruchtbaar genoeg was om er te blijven en waar vervolgens het Rijk van de Inca geboren werd. Vanuit de steden in de omgeving kwamen er dan ook vele mensen op bedevaart. Bijgevolg had de stad een goed ontwikkeld systeem van persoonsregistratie, die het mogelijk maakte voldoende voedsel in voorraad te houden voor de bewoners en de bezoekers.

Tahuantinsuyu was een sterk rijk, maar raakte aan het begin van de 16e eeuw door twisten verdeeld. De oorzaak daarvan was dat het rijk sinds 1471 onder het leiderschap van Túpac Inca Yupanqui sterk was gegroeid. Aan het einde van zijn heerschappij omvatte Tahuantisuyu een gebied dat lag tussen Quito in Ecuador en Santiago in Chili. Zijn opvolger Huayna Capac verlegde het bestuurlijke centrum vervolgens naar Quito, waardoor Cuzco in politiek opzicht inboette aan belang. Kort voor zijn dood verdeelde Huayna Cápac het rijk tussen zijn zoons Atahualpa en Huáscar. Het Noordelijke deel ging naar Atahualpa, terwijl Huáscar het Zuiden ontving. Huáscar maakte Cuzco weer tot hoofdstad van zijn deel van het gebied. Wat volgde waren jaren van rivaliteit tussen het Noorden en het Zuiden. In 1532 werd Huáscar door de Noordelijke troepen gevangengenomen, waardoor Atahualpa leider van het hele Incarijk werd.

Het is moeilijk voor te stellen dat de meeste bekende Inka ruïnes verspreid over het huidige Peru, Ecuador, Bolivia en zelfs Chili in slechts 100 jaar werden gebouwd en dat dit allemaal vanuit Cusco werd geregeerd. De Inka’s waren dan ook een heel goed georganiseerd volk.

Iedereen kent de 4-daagse Inka Trail die eindigt in Machu Picchu, maar dit is bij verre niet het enige pad dat de Inka’s hebben aangelegd. Om hun grote rijk te kunnen regeren was het belangrijk om vlot te kunnen communiceren met alle delen van het rijk. Paarden werden echter pas door de Spanjaarden naar Amerika gebracht en lama’s dragen niet meer dan 35 kg. De Inka’s moesten dus alles te voet afleggen. Om het reizen eenvoudiger te maken en de reistijden in te korten, legden de Inka’s vanuit Cusco, verspreid tot in Chili, Bolivia en Ecuador een groot netwerk van paden, voedsel opslagplaatsen en rustplaatsen aan. Er wordt zelfs beweerd dat een team van boodschappers (Chaskis in het Quechua) in 5 dagen een bericht van Quito naar Cusco (1645 km) over konden brengen.

De stad Cusco wordt aan drie kanten omringd door de hellingen van een vruchtbare vallei die tot in de altiplano van Puno doorloopt. Van boven werd de stad ‘bewaakt’ door Saksaywaman (een Killke/ Inka kasteel/ tempel) en nu ook door het Spaanse Christus beeld. Ondanks dat zelfs de Spanjaarden bewondering hadden voor de indrukwekkende bouwstijl van de Inka’s, werden velen van de bouwwerken gesloopt, zodat de solide funderingen als ondergrond voor de Spaanse kerken konden dienen. Deze bouwstijl zorgde ervoor dat de kerken die op de Inka funderingen waren gebouwd alsook enkele overgebleven Inka Tempels, de zware aardbevingen van 1650 en 1950 konden overleven.